Przejdź do treści

O Malcanowie

Geneza nazwy

Wieś założona w 1814 r. W 1827 r. wchodziła w skład dóbr Duchnów. W 1834 r. odnotowano nazwę Maltzanów, pochodzącą od nazwiska baronów von Maltzan (Maltzan zu Wartenberg und Penzlin), dawnych właścicieli. Z tym rodem związana jest również nazwa sąsiedniej wsi Pęclin, która pochodzi od siedziby rodowej Penzlin w Meklemburgii.

Historia

W 1827 r. we wsi było osiem zagród, w którym mieszkały 42 osoby. W 1921 było tu 26 chałup i mieszkało 195 osób. W 1947 wieś zamieszkiwało 192 osoby. Po komasacji gruntów w okresie międzywojennym wieś została rozproszona. Obecnie wieś zamieszkuje 380 mieszkańców.

Lądowisko „Pierzyna”

Oddziały VII Obwodu „Obroża” Armii Krajowej odebrały w okresie do 1 sierpnia 1944 r. 5 lotniczych zrzutów ludzi, broni i materiałów wojskowych. Były to akcje o dużym znaczeniu dla działalności konspiracyjnej. Poniżej przedstawiamy relację uczestnika odbioru zrzutu przez Placówkę AK Wiązowna – Rejon IV Fromczyn, w Obwodzie „Obroża”. Zrzut został wykonany nocą z 3 na 4 kwietnia 1944 roku na zrzutowisko o kryptonimie „Pierzyna”, przygotowanym i dozorowanym przez Placówkę AK Wiązowna liczącą 5 plutonów liniowych i blisko 300 żołnierzy. Akcją kierował prof. Marian Mazowiecki „Ludomir”, komendant Placówki i jednocześnie d-ca IV kompanii w Rejonie Fromczyn. W sprawozdaniu nawigatorów, które składano po powrocie z lotów do Polski, w części tyczącej tego zrzutu odnotowano: „Pierzyna”… Ekipa Weeller 5. Zrzut na placówkę zasadniczą o g. 00.15. nalotów 3. Ludzie skakali przy 3. Litera rozpoznawcza dobrze nadana. Spadochrony otworzone”. Oprócz 4 skoczków spadochronowych z 498 000 dolarów zostało zrzuconych 9 zasobników i 6 paczek zawierających broń i inny sprzęt wojskowy. Każdego roku mieszkańcy, kombatanci, uczniowie szkół i władze gminy spotykają się pod krzyżem na zrzutowisko o kryptonimie „Pierzyna” by oddać hołd uczestnikom tego ważnego wydarzenia z 3 na 4 kwietnia 1944 roku.

Znani ludzie z Malcanowa

Rtm. Władysław Ząberg (06.11.1915 – 05.02.2015) – weteran i kombatant 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, uczestnik II wojny światowej: kampanii obronnej 1939, żołnierz ZWZ i Armii Krajowej, społecznik, nestor Malcanowa, honorowy obywatel gminy Wiązowna.

W 1937 r. powołany do służby w 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego do szwadronu ciężkich karabinów maszynowych. Zamiast wyjść do cywila w 1939 roku w stopniu kaprala ruszył na szlak bojowy 1 Pułku. Dowodząc drużyną CKM 1 plutonu na taczankach bił się od Chorzeli aż pod Przemyśl, gdzie jego drużyna rozbita ogniem artyleryjskim straciła kontakt z jednostką macierzystą. Zaraz po powrocie do Malcanowa, podjął działalność konspiracyjną. Trzykrotnie aresztowany przez NKWD trzykrotnie uciekał przed pewną śmiercią. Jako przeszkolony wojskowy w zaawansowanym wówczas rzemiośle cekaemisty prowadził szkolenie wojskowe dla garnącej się do walki młodzieży wiejskiej.

Brał udział w walkach obwodu „Obroża” na terenie powiatu otwockiego oraz przyjmowania zrzutów Cichociemnych i pomocy aliantów – akcji „Pierzyna”. Całe życie żył z końmi i z ich pracy najpierw w kawalerii, później jako przedsiębiorca transportowy. Do ostatnich dni życia doglądał tych szlachetnych zwierząt w swoim gospodarstwie.

Przez szereg kadencji był sołtysem Malcanowa, autorytetem i przywódcą lokalnej społeczności. Rtm. Władyslaw Ząberg od lat działał aktywnie na rzecz organizacji kombatanckich, stał na straży pamięci weteranów i miejsc pamięci narodowej, wspierał osobiście swoich byłych podkomendnych i członków rodziny kombatanckiej z Malcanowa.

Od lat prowadził też działalność edukacyjną i dbał o kształtowanie postaw patriotycznych wśród młodzieży. Od czasu nawiązania kontaktu ze szwoleżerami ochotnikami aktywnie uczestniczył w życiu środowiska rodziny 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, które działa wokół 1 Dywizjonu Szwoleżerów Marszałka Józefa Piłsudskiego – 1 Batalionu Kawalerii Powietrznej z Leźnicy Wielkiej.

Za jego działalność społeczną i proobronną awansowano go w ostatnich latach życia na stopień kapitana Sił Zbrojnych RP, którego odpowiednikiem w kawalerii II RP był ROTMISTRZ.

Organizacje i Stowarzyszenia

Ochotnicza Straż Pożarna w Malcanowie – OSP Malcanów jest dobrze wyposażoną i świetnie wyszkoloną jednostką mającą swoje początki w dwudziestoleciu międzywojennym. Corocznie bierze udział wielu akcjach ratowniczo-gaśniczych na terenie gminy i powiatu.

Stowarzyszenie Szwadron Warszawa w barwach 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego – Stowarzyszenie kultywujące tradycje kawaleryjskie. Członkowie Stowarzyszenia biorą udział w uroczystościach o charakterze patriotyczno-wojskowym.

Ciekawe miejsca

Ok. 1 km na wsch. od wsi Malcanów zaczyna się ramię ciekawej parabolicznej, zalesionej wydmy sięgającej 137 m n.p.m. W starych, rozwiewanych warstwach piasku spotyka się ślady wyrobów kultury świderskiej. W byłej szkole znajduje się tablica poświęcona nauczycielowi, założycielowi i dowódcy Placówki Wiązowna działającej w ramach Armii Krajowej — por. Marianowi Mazowieckiemu ps. Ludomir. Przy ul. Kotliny znajduje się pomnik upamiętniający zrzut aliancki, który miał miejsce w nocy z 3 na 4 kwietnia 1944 r.

Źródło Wikipedia